KOPALNIA SOLI WIELICZKA – Trasa Turystyczna i Trasa Muzeum Żup Krakowskich.
Uczestnicy konferencji obejrzą kopalnię drugiego dnia konferencji tuż po zakończeniu obrad. Zwiedzanie odbywać się będzie w maksymalnie 25-osobowych grupach językowych pod opieką przewodnika. Trasa liczyć będzie w sumie ok. 4 kilometry, a zwiedzanie potrwa 3 godziny.
Trasa turystyczna rozpocznie się na I poziomie kopalni na głębokości 64 metrów. Goście obejrzą na trasie wyrobiska wybrane w złożu bryłowym i pokładowym w okresie od XVII do XX wieku. Przewodnik zapozna zwiedzających z historią kopalni i najważniejszymi aspektami działalności zakładu. Opowie też o legendach i ciekawostkach z nią związanych. Wędrując chodnikami i pochylniami, schodząc krętymi schodami, przemierzając ogromne komory - goście będą otoczeni solą we wszelkich odcieniach szarości, czerni i bieli. Warto zwrócić uwagę na tektonikę złoża, ułożenie warstw soli, fakturę poszczególnych skupisk i pojedynczych kryształów soli, a także na solne nacieki będące efektem wtórnych krystalizacji. Ciekawe są też ślady dawnych robót górniczych widoczne na stropach i ociosach wyrobisk. W wielu komorach np. Urszula, Spalone, Sielec, Pieskowa Skała goście zapoznają się z metodami wydobycia soli na przestrzeni wieków oraz wybranymi elementami pracy górników. Będzie można obejrzeć narzędzia, którymi się posługiwali oraz urządzenia, służące do transportu i wydobycia soli z kopalni.
Drugim po soli wszechobecnym materiałem w kopalni jest drewno – twardniejące tu na kamień. Cieśle, pracujący w kopalni używali go przez wieki do wznoszenia konstrukcji, podtrzymujących stropy i ściany wyrobisk (kaszty, filary, obudowy koszykowe). Na trasie będzie można zobaczyć takie imponujące, wysokie na 20-30 zabezpieczenia m.in. w Komorach Michałowice, Drozdowice i Piłsudskiego. Na trasie uwidoczni się również inny przejaw działalności górników pod ziemią, wyrażający ich wielka religijność i przywiązanie do tradycji. Trasa obfituje bowiem w miejsca kultu - kaplice z pięknymi ołtarzami, płaskorzeźbami i wolno stojącymi posągami o treści religijnej, historycznej lub legendarnej. Wyrzeźbione zostały one w soli i drewnie na przestrzeni ostatnich 300 lat. Sercem kopalni i arcydziełem sztuki jest Kaplica Świętej Kingi, którą goście obejrzą na II poziomie. To jedyny w Europie konsekrowany podziemny kościół, poświęcony patronce górników solnych. Całość prac adaptacyjnych w komorze wyeksploatowanej w XIX wieku, a także prac architektonicznych i rzeźbiarskich, przeprowadzonych w latach 1895-1963, jest dziełem kilkudziesięciu osób. Zachwyt mogą wzbudzić płaskorzeźby przedstawiające sceny biblijne, wielkie żyrandole wykonane z naturalnych kryształków soli, wypolerowana solna posadzka, misternie wykonane figurki.
Miłym urozmaiceniem trasy będą solankowe jeziora i ich szmaragdowa toń w Komorach Barącza, Weimar i Piłsudskiego. Z kolei w Komorze Staszica – najwyższej na trasie (wysokość: 36 metrów) warto zwrócić uwagę nie tylko na sprzedawane tam pamiątki i okazy soli, ale też na tablicę upamiętniającą wpisanie kopalni na pierwszą Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Dzięki windzie panoramicznej można dostać się pod sklepienie komory, podziwiać jej ogrom i uświadomić sobie jak wielka była bryła soli w której wykuto to wyrobisko. Zwiedzanie trasy turystycznej zakończy się na III poziomie kopalni, na głębokości 125 metrów w zespole komór gastronomiczno-handlowych Budryk-Warszawa-Wisła. Następnie, po krótkiej przerwie technicznej, goście zostaną poprowadzeni na trasę Muzeum Żup Krakowskich. Trasa ta również mieści się w całości na III poziomie kopalni, 135 metrów pod ziemią.
W tej części kopalni, w 19 zabytkowych komorach, goście poznają niemal wszystkie zagadnienia związane z Krakowskimi Żupami Solnymi. Przedstawione są one w sposób chronologiczny lub tematyczny. Wizyta pozwoli uzupełnić i usystematyzować informacje, otrzymane na trasie turystycznej. Miejsce to umożliwi również spokojną kontemplację.
Na początek ekspozycja geologiczna w przystępny sposób przedstawi, jak powstało złoże solne u podnóża Karpat. Goście obejrzą piękne przykłady kryształów soli, w tym unikatowe na skalę światową ogromne monokryształy halitu, pochodzące z wielickich Grot Kryształowych oraz sól w odmianach i formach, których nie spotyka się na powierzchni: włosy solne, choinki solne, stalaktyty, stalagmity i kolumny, a także stare narzędzia wtórnie pokryte pięknymi kryształami soli.
W następnych komorach zwiedzający prześledzą historię osadnictwa, warzelnictwa i górnictwa na terenie Wieliczki od paleolitu do czasów współczesnych. Będzie można obejrzeć znaleziska archeologiczne z różnych epok, odkryte w okolicy przez pracowników Muzeum. Dowiedzieć się, jak 5500 lat temu warzono tu sól. Na ekspozycji historycznej z kolei znajdują się kopie najważniejszych dokumentów z XIII-XIV wieku, związane z powstaniem Żup Krakowskich, stare obrazy przedstawiające zarządców Żup, najstarsze europejskie podręczniki górnictwa oraz unikatowe kilkusetletnie mapy kopalni. Ciekawostką jest podświetlana makieta XVII-wiecznej Wieliczki w skali 1:100. Najcenniejszym eksponatem wystawy jest „Róg bractwa kopaczy” z 1534 roku, wykonany z rogu tura oprawionego w srebro – dar żupnika Seweryna Bonera dla pracowników kopalni.
Najwięcej powierzchni muzealnej zajmują stare urządzenia i narzędzia górnicze. Wszystkie są oryginalne i pochodzą z tej kopalni. Goście zapoznają się tu z metodami wydobycia soli: od prostych klinów i kilofków do monstrualnych wiertarek elektrycznych. Prześledzą też ewolucję transportu kopalnianego: od niecek i płoch noszonych w rękach przez średniowiecznych kopaczy, po lokomotywy trakcyjne Siemensa z XX wieku. W ekspozycji dominują ogromne kieraty konne z XVIII-XIX wieku oraz pozostałe urządzenia do pionowego transportu soli: koła, krzyże i kołowroty. Goście zobaczą tu również, jak oświetlano, wietrzono i odwadniano kopalnię w różnych wiekach, jak gaszono pożary i jak radzono sobie z innymi niebezpieczeństwami. Eksponaty uzupełnione są rysunkami i modelami, które ilustrują ich zastosowanie, autorstwa twórcy muzeum – Alfonsa Długosza.
W podziemnym muzeum również będzie można podziwiać ogromne, majestatyczne komory Maria Teresa II i Saurau, eksploatowane w XIX i XX wieku. Zostały one uznane za rezerwaty górnicze, ponieważ doskonale prezentują historyczne metody urabiania złoża. Komora Saurau to największe wyrobisko w kopalni – całe 16 tys. m3 wydobytej soli.
Po zakończeniu zwiedzania obydwu tras, pozostaje uświadomić sobie że oglądana dopiero co kopalnia… to tylko 2% powierzchni wielickich wyrobisk.
